Çoğu çocuk, konuşma seslerinin sözcükleri nasıl oluşturduğunu öğrenerek ve sonrasında bu sesleri alfabedeki harflere bağlayarak okumayı öğrenmeye başlar. Çocuklarda disleksi, anaokulu ya da ilkokul çağında, öğrenme güçlüğü ve bazı belirtiler ile öğretmenler ve ebeveynler tarafından tespit edilebilir.
Disleksi Nedir?
Disleksi; okuma yazma ve heceleme ile ilgili sorunlara neden olan öğrenme güçlüğüdür. Sanılanın aksine, “öğrenme güçlüğü” zekâ geriliği belirtisi ya da bir hastalık değildir. Disleksi, harfler ve sayılar ile çalışmayı; hızlı okuma, heceleme ve yazma zorluğu gibi özellikle okul hayatını zorlaştıran bir zorluktur. Aynı zamanda disleksi; her yaştan insanda görülebilir. Çocukluk döneminde teşhis edilmesi çok önemlidir. Okul öncesi ya da ilkokula yeni başlamış çocuklarda Disleksi teşhis edilir ve doğru terapi yöntemleri uygulanırsa; okuma ve yazma becerilerinde akranlarından geri kalma, asosyallik, okul stresi gibi durumların büyük ölçüde önüne geçilebilir.
Günlük hayatta, akademik hayatta ve iş hayatında zorluklar yaşatabilen Disleksi, yaşam boyu süren bir sorundur. Ancak; okuma ve yazma becerilerini geliştirmek, okulda ve işte başarılı olmaya yardımcı destekler mevcuttur. Disleksi belirtileri, genellikle çocuk okula başladığında, okuma ve yazma öğrenmeye başladığında ortaya çıkar.
Disleksi Belirtileri Nelerdir?
Disleksi, genellikle ilkokul yıllarında keşfedilir. Bazı durumlarda, çocuk büyüyünceye veya daha uzun ve daha karmaşık ders konularını okuyup anlaması gerektiği ana kadar belli olmayabilir.
Okul Öncesi Çocuklarda Disleksi Belirtileri
- Gelişmeyen kelime haznesi
- Sayıları ve renkleri öğrenmede zorluk, birbirlerine karıştırma
- Cümle kurarken doğru kelimeleri seçmede güçlük çekme
Okul Çağındaki Çocuklarda Disleksi Belirtileri
- Okuma ve yazmada, sınıf arkadaşlarının gerisinde kalmak
- Öğrenmede ve hatırlamada güçlük
- Okuma ve yazma gerektiren görevlerden kaçınma
- Okumanın ve yazmanın uzun vakitler alması
Gençlerde ve Yetişkinlerde Disleksi Belirtileri
- Yüksek sesli okumada zorluk çekme
- Okuma ve yazmanın uzun vakitler alması
- Yanlış hecelemeler ve yanlış telaffuzlar
- Rakamsal işlemlerde, dil öğrenmede ve ezberlemede zorluklar yaşama
Disleksi ve Başarıya Etkileri
Okul öncesi ya da okula yeni başlayan çocuğu gözlemlemek, erken önlem almada oldukça önemlidir. Çocuk; yapamadığı bir dersten, size çok kolay görünen fakat ona göre oldukça zor olan hiçbir şey için azarlanmamalı, yargılanmamalıdır. Disleksi olmak, bir tembellik ya da eksiklik değildir. Disleksi olan pek çok iş insanı, aktör, bilim insanı vardır. Disleksi, doğru eğitim adımları ile ilerlendiğinde, çocuğa ya da kişiye doğru yaklaşımda bulunulduğunda başarıyı olumsuz yönde etkilemez.
Disleksisi olan kişiler, güçlü bir hayal gücüne sahiptir. Geçmişten günümüze, Disleksi’ye sahip birçok kişi büyük başarılara imza atmış, birçok şeyi hayal ederek başarmıştır. Thomas Edison; ampul icadı ile hayatımızı aydınlattı, Henry Ford; arabaları herkes için erişilebilir hale getirdi, Steve Jobs; hayatımızın olmazsa olmazı olan cep telefonlarını verdi. Tüm bu kişilere ek; Albert Einstein, Walt Disney, Leonardo Da Vinci, Bill Gates başarılarıyla ünlü olup Disleksi’ye sahip kişilerdir. Bu, onların başarısına engel olmadığı gibi günümüzde önemli yere sahip olmalarını sağlamıştır.
Disleksi Tedavisi
Disleksi çocuklar, tedaviye başladıklarında ne kadar küçüklerse başarı şansları o kadar yüksek olur. Disleksi, net ve kesin bir tedavi yöntemine sahip değildir. Fakat doğru tedavi yöntemleri ile, Disleksi olan yetişkinler de becerilerini geliştirmeye devam edebilirler. Disleksi tedavisi, konuşma ve dil terapistleri yardımıyla, özel eğitim öğretmenleriyle, psikolog ya da psikiyatristler yardımıyla sağlanır.
Disleksi Çocuğa Nasıl Yaklaşılmalı?
Disleksi’ye sahip çocuklar, yaşıtlarına ayak uydurmakta zorluk çekebilir ve onlar kadar zeki olmadıklarını hissedebilirler. İlkokulda, okuma ve yazma alıştırmalarında bu duygu yoğunlaşabilir. Yazmada ve okumada, yaşıtlarının gerisinde kalan çocuklar, çocuklar okula olan ilgilerini kaybedebilir ve yaşıtları ile oyun oynamaktan dahi kaçınabilirler. Evde okumaya teşvik edilen, anlayışlı ve yapıcı yaklaşılan Disleksi çocuklar, sosyal ve akademik hayatlarında daha başarılı olurlar. Ayrıca çocuğu; spor, hobi, sanat ve drama gibi alanlara yöneltmek çocuğu teşvik eder. Disleksi’ye sahip pek çok sanatçı, sporcu, bilim insanı, girişimci, doktor, avukat ve devlet adamları olduğunu unutulmamalıdır.
