Bazı zamanlar umutsuzluk, üzüntü, bitkinlik gibi duygu ve durumlar, depresif bir ruh haline bürünmek, çoğunlukla normal karşılanır. Hayatın iniş ve çıkışlarında, ani ruh hali değişimleri, kaygılar, düşünceler nedeniyle bazen geri çekilmek, yalnız kalmayı istemek, sosyal ortamlardan uzaklaşmak sık sık yaşanmaması durumunda normal karşılanır.
Her üzgün, umutsuz hisseden kişiye ya da kendinize depresyon teşhisinde bulunmak son derece yanlıştır. Zaman zaman kendini kötü hissetmek, hayatın normal bir parçasıdır fakat haftalarca veya aylarca devam eden üzgünlük, umutsuzluk, ilgi kaybı gibi durumlar ise depresyon belirtisi olabilir. Depresyonun pek çok belirtisi vardır ve sadece mutsuz hissetmek depresyon tanısı için yeterli değildir.
Depresyon Belirtileri Nelerdir?
Depresyon kişiden kişiye değişir, ancak bazı ortak belirti ve semptomlar vardır. Bu semptomlar; psikolojik (duygusal) belirtiler, fiziksel belirtiler ve sosyal belirtiler olarak incelenebilir.
Depresyonun Psikolojik (Duygusal) Belirtileri
Depresyon, mutlu hissettiren serotonin hormonunun düşük seviyelerde salgılanması sebebiyle, endişe ve umutsuzluk duygularına yol açan bir durumdur. Depresyonun, en sık görülen duygusal belirtileri şu şekildedir;
- Bir haftadan uzun ya da sık sık yaşanan durgun, keyifsiz, mutsuz ruh hali
- Sıklıkla umutsuz, çaresiz, yalnız hissetmek
- Suçluluk duygusu
- Hayattan zevk almamak ve hayati ihtiyaçları karşılamakta dahi üşenme hali
- Sürekli ağlama hali
- (İleri şiddetli) İntihar düşüncesi ve intihar girişiminde bulunma, kendine zarar verme
Depresyonun Fiziksel Belirtileri
Depresyon, duygusal bir rahatsızlık gibi görülse de pek çok fiziksel belirtileri vardır;
- Normalden daha yavaş hareket etmek ve daha yavaş konuşmak
- Normale göre azalan ya da artan iştahla birlikte, hızlı kilo değişimi
- Kabızlık, sindirim sorunları
- Vücudun çeşitli bölgelerinde ağrı hissi
- Enerji düşüklüğü, yorgunluk
- Kadınlarda, adet dönemi düzensizlikleri
- Libido kaybı
- Uyku bozuklukları
- Odaklanma ve algılamada güçlük
Depresyonun Sosyal Belirtileri
Depresyonun sosyal belirtileri, kişinin normale kıyasla sosyal aktiviteleri göz önünde bulundurularak incelenir;
- Sosyal aktivite planlarını iptal etmek
- Hobilere ve ilgi alanlarına azalan ilgi
- Arkadaş ortamından ve sohbetten kaçınma
- İşleri, sürekli olarak ertelemek/bahane bulmak
Depresyon Türleri Nelerdir?
Depresyon belirtileri; kişiden kişiye, rahatsızlığın şiddetine göre değişirken aynı zamanda depresyon türleri de bu belirtileri değiştirebilir. Çok sayıda depresyon çeşidi vardır ve bu çeşitler genellikle 7 başlıkta incelenir.
1. Majör Depresif Bozukluk (MDB)
Majör, diğer adıyla “Klinik Depresyon” olarak bilinen bu depresyon türü; iki haftadan uzun süren, şiddetli depresif ruh hali ile ortaya çıkar. Majör depresyon, kişinin okul hayatını, sosyal hayatını, iş hayatını ve ikili/aile içi ilişkileri olumsuz etkileyebilir. Olumsuz düşüncelere sebebiyet verebilir, kişide duygusal ve fiziksel sorunlara yol açar. Bu depresyon türünün şiddeti arttığında, kişi günlük, en temek ihtiyaçlarını karşılamakta dahi (örneğin; tuvalete gitmek, su içmek, yemek yemek vb.) zorlanabilir.
2. Manik (Bipolar) Depresyon
Bipolar depresyon türü görülen kişiler, sık değişen ruh haline sahiplerdir. Majör depresyondan farklı olarak; yüksek enerji, duygularda aşırılık, hızlı ve çok konuşma, eve girmeyi reddetme, azalan uyku ihtiyacı, kolay sinirlenme gibi belirtiler gösterir.
3. Perinatal ve Postpartum Depresyon
Bu tür depresyon; hamilelik sırasında ve bebek sahibi olduktan bir yıl sonrasına kadar ortaya çıkabilir. Kişinin hayatını ve ilişkilerini önemli ölçüde etkileyen, üzüntülü, umutsuz, değersiz hissetme, boşluk hissi ve anlamsızlık düşünceleri, sürekli olarak ağlama, sinirlilik/tahammülsüzlük, uyku iştah bozukluğu başlıca belirtilerdir.
4. Kalıcı Depresif Bozukluk (Distimi)
Kalıcı Depresif Bozukluk (Distimi); majör depresyondan daha az şiddetlidir. Bu depresyon türü, kişinin depresif ruh halini ve diğer rahatsızlıkları iki yıl ya da daha fazla yaşamasına neden olur.
5. Premenstrüel Disforik Bozukluk
Premenstrüel Disforik Bozukluk; kadınların adet öncesi bozukluğun (PMS) daha ciddi ve yoğun bir türüdür. Adet dönemi boyunca ya da haftalarca depresif ruh hali görülebilir.
6. Psikotik Depresyon
Psikotik Depresyon; kişide sanrılara ve halüsinasyonlara neden olur. Sanrılar; gerçeğe dayanmayan düşüncelere, halüsinasyonlar ise; gerçekte olmayan şeyleri görmeye ve duymaya neden olur.
7. Mevsimsel Depresyon
Mevsimler depresyon; kişilerde genellikle sonbaharın sonlarında ve kış mevsiminin başlarında başlar, ilkbahar ve yaz aylarında kaybolur.
Depresyonda Olduğumuzu Nasıl Anlarız?
Depresyon ve diğer psikolojik rahatsızlıklar, herkeste aynı belirtileri göstermeyebilir. Depresyonun birkaç belirtisini kendinizde ya da bir yakınınızda görmeniz, kesin olarak depresyon tanısı koymak için yeterli değildir.
Depresyon ve diğer tüm psikolojik rahatsızlıkların tanısı, mutlaka psikologlar tarafından konulmalı ve psikoloğun belirlediği tedavi yöntemi uygulanmalıdır.
Depresyon tedavisinde, psikolog kişinin yaşam öyküsünü, travmatik anlarını, ailenin herhangi bir psikolojik rahatsızlığa sahip olup olmadığını inceler. Tüm bu incelemelerden sonra psikoterapi, ilaçlar tedavisi ve beyin uyarımı teknikleri gibi, kişiye en uygun olan tedavi yöntemi belirlenir.
Depresyon Önlenebilir Mi?
Uyku düzenine dikkat etmek, sağlıklı beslenmek, düzenli egzersiz yapmak depresyonu büyük ölçüde engeller. Bunlara ek olarak hobi ve sanat ile ilgilenmek zihni meşgul ettiğinden dolayı, depresyona yakalanmayı önlerken bu rahatsızlığa sahip kişilerin sağlıklarını geri kazanmalarında önemli rol oynar. Özellikle aile geçmişinde depresyon ya da diğer psikolojik rahatsızlıklara sahip bireylerin bulunması durumunda, kişi yaşam kalitesine daha fazla dikkat etmelidir.
Depresyon Kimlerde Görülür?
Depresyon rahatsızlığı en sık;
- Ailesinde depresyon rahatsızlığı olan kişilerde,
- Çok fazla stresli ortamda bulunan ve alkol, uyuşturucu gibi maddeleri kullanan kişilerde,
- Yeteri kadar gün ışığı almayan kişilerde,
- Sağlıksız beslenen ve hormon bozukluğu yaşayan kişilerde,
- Travmatik olaylar yaşayan kişilerde,
- Aile ve sosyal çevrede düzensiz ilişkilere maruz kalan kişilerde görülebilir.
Depresyon Tedavisi
Psikolog, depresyon tanısı koyduktan sonra rahatsızlığın şiddetine göre ve kişinin geçmişte yaşadığı duygular ile seans sırasındaki duygularını göz önünde bulundurarak en uygun tedavi yöntemini belirler. Bu sebeple, depresyonun birden fazla tedavi yöntemi vardır.
Depresyon rahatsızlığında tüm bu belirtiler kişiden kişiye farklılık gösterir. Depresyonun tek bir çeşidi, tek bir belirtisi yoktur dolayısıyla kendinize ya da çevrenize depresyon teşhisinde bulunmamalı, depresyon ya da diğer psikolojik rahatsızlıklardan şüphelenmeniz durumunda mutlaka psikolog desteği almalısınız.
