İnsanların sigara içmesinin temel nedeni, nikotin bağımlısı olmalarıdır. Nikotin; kana girdiğinde doğrudan beyine yönelir. On saniye içinde beyinde “dopamin” adı verilen, kişiye iyi hissettiren kimyasalın seviyesini artırır. Ama nikotinin etkisi çabuk geçer ve bu yüzden iyi hissetmek için daha fazlasına ihtiyaç duyulur, döngü bu şekilde devam eder. Nikotin kullanmak, beyindeki stresle başa çıkabilmeniz için ihtiyaç haline gelir. Yani; fiziksel ve zihinsel olarak iyi hissetmek için, “sigara bağımlılığı” olarak bilinen “nikotin bağımlılığı” durumu ortaya çıkar.
Çoğunlukla arkadaş ortamında, stresli ve mutsuz hissedilen anlarda, eğlence ortamlarında, ortamdaki insanlara uymak ya da anlık olarak iyi hissetmek için “bir kerelik” sigara kullanmak; önüne geçilemeyen nikotin bağımlılığına dönüşebiliyor. Dünya çapında, sigara kullanımı yılda 7 milyondan fazla kişinin ölümüne sebep oluyor. Sigara kullanan kişiler, sıklıkla akciğer kanseri, kronik bronşit gibi ciddi sağlık sorunları ile mücadele ediyorlar.
Sigara Bağımlılığı Belirtileri
Sigaranın içinde bulunan ve bağımlılığa sebep olan nikotin, kanser başta olmak üzere pek çok sağlık sorunlarına neden olur. Sigaranın içerisinde yaklaşık 4 bin zararlı madde vardır. Nikotin, kişiye anlık olarak mutluluk ve rahatlama hissi verse de bu tür maddeler vücutta; zihinsel ve fiziksel birçok olumsuz etkiler bırakır.
Bazı faktörler, sigara bağımlılığını etkileyebilir. Sigara kullanmaya başlama nedenleri; sigara içilen bir evde büyümek, travmatik olaylara maruz kalmak gibi sebeplerden kaynaklanabilirken, sosyal ortamlarda dışlanmamak, ortama ayak uydurmak için bir ya da birkaç seferliğine içilen sigaralar bağımlılığa dönüşebilir. Sigara bağımlılığı belirtileri şu şekildedir;
- Sigara içilmediğinde huzursuz, sinirli, gergin hissetmek
- Sağlık sorunlarına rağmen sigara kullanmaya devam etmek
- Sigara içmeden bir iş üzerine yoğunlaşamamak, dikkat dağınıklığı
- Sigara içilmeyen ortamlarda bulunmamak, gidilecek mekanları buna göre belirlemek
- Yoksunluk nöbetleri (titreme, terleme, hızlı kalp atışı, asabilik)
- Söz konusu sigara olduğunda, yakın çevre ile sürekli çatışma halinde olmak
Sigara Kullanımının Zararları
Sigara; her çekilen nefeste 50 bin beyin hücresini öldürür, geri dönüşü olmayan, çok ciddi sağlık sorunlarına neden olur. Sigaranın dumanını solumak dahi kalp rahatsızlıklarına yol açabilir. Dünya üzerinde, sigara kullanımının en sık neden olduğu hastalıklar;
- Kalp, damar hastalıkları
- Felç
- Mide ve sindirim rahatsızlıkları
- Kanser
- Astım
- Beyin kanaması
- Hafıza sorunları şeklinde sıralanabilir.
Ayrıca sigara kullanımı; sosyal ortamlarda kötü izlenim bırakan, kişisel görünüm ve hijyeni olumsuz etkileyen birçok soruna yol açar. Diş sararması, ellerde, ağızda, kıyafetlerde oluşan kötü koku bunlardan bazılarıdır.
Sigara Bağımlılığından Kurtulma Yolları
Sigara bağımlılığından kurtulmak için pek çok yöntem mevcuttur. Bu yöntemlerden etkili sonuç alabilmek ise kişinin bu tedaviyi ne kadar istediği ve ne kadar çabaladığıyla ilgilidir.
Sigarayı bırakmak isteyen kişiler; sağlık sorunları nedeniyle, sevdiklerinin isteği üzerine ya da çeşitli etkenler nedeniyle tedavi almak isteyebilirler. Bu etkenlerin yanında, sigara bağımlısı kişiler mutlaka kendi iradeleri ile, kararlı bir şekilde tedaviye başlamalılardır.
Sigarayı Bırakmanın Faydaları
Sigarayı bırakmak isteyen kişiler harekete geçmeli ve kararlı olmalılardır. “Uzun yıllardır içiyorum, artık bıraksam da faydası olmaz.” ya da “Daha önce denedim, bırakamıyorum.” gibi sağlıksız düşüncelerden arınmalılardır. Sigarayı bırakmak, sağlığınıza tahmin ettiğinizden daha hızlı etki eder.
Sigara içilmeyen;
- 12 saatin sonunda; dolaşımdaki karbonmonoksit seviyesi normale düşer.
- 3 ayın sonunda; kan dolaşımı ve akciğer işlevleri düzelir.
- 5. aydan itibaren öksürük azalır, nefes alımı kolaylaşır.
- 2 yılın sonunda; ağız, yutak, mesane kanseri, inme, kalp krizi riski yarıya iner.
Sigara Bağımlılığında Kullanılan Tedavi Yöntemleri
Sigarayı bırakmak çoğu kişi için zor bir süreçtir. Sigarayı bırakmak isteyenler, özellikle de daha önce bırakmayı deneyip başarılı olamayanlar; hiçbir zaman bırakamayacaklarını düşünüp mücadele etmekten vazgeçebilirler. Fakat doğru teknikler sayesinde bu bağımlılıktan kurtulmak mümkündür.
Çeşitli tedaviler sayesinde, sigara bağımlılığından kurtulanlar, sağlığını geri kazananlar oldukça fazladır. Psikolog desteği ile alınan tedavilerde, bağımlılığın kökeni bulunarak terapi yöntemi geliştirilebilir. Anksiyete ve depresyon gibi ruh sağlığı hastaları sebebiyle oluşan bağımlılıklar, travmatik olay sebebiyle oluşan bağımlılıklar, aile ya da çevre etkisi nedeniyle oluşan bağımlılıklar, psikolog tarafından detaylı bir şekilde incelenir. Kişinin tüm özellikleri dikkate alınarak uygun tedavi yöntemi belirlenir.
